نسل سوم اینترنت با نام وب 3 شناخته می‌شود؛ یک فناوری جدید بر پایه بلاک چین است که مانع سوء استفاده از اطلاعات کاربران شده و با ویژگی‌های بسیار جذابش قرار است آینده اینترنت را متحول کند!

اگرچه اینترنت، دنیا را به جایی هوشمندتری تبدیل و تغییراتی مفید را در زندگی مردم ایجاد کرده است؛ اما بسیاری هنوز در مورد حریم خصوصی کاربران بسیار نگران هستند. وب 3 نسل بعدی وب جهان گستر (Worldwide Web یا به اختصار WWW) است و با ساختار پیچیده و البته جذاب خود قصد دارد معنای تازه‌ای از حریم خصوصی را برای کاربران خود ارائه کند.

Web3 البته واژه جدیدی نیست و چند سالی هست که نام آن را می‌شنویم اما با داغ‌تر شدن موضوعاتی مانند ارزهای دیجیتال، متاورس و NFT، حالا وب 3 هم در کانون توجه اکثریت افراد  قرار گرفته است. نسل جدید اینترنت قرار است دنیایی امن‌تر، هوشمندتر، مطمئن‌تر و البته آزادتر را برای مردم دنیا به ارمغان بیاورد که در این مقاله از  هفتآن قصد داریم به توضیح کامل این مسئله بپردازیم.

معرفی کوتاهی از وب 1 و 2

برای درک بهتر مفهوم Web3 یا نسل سوم اینترنت، شاید بهتر باشد اول کمی در مورد تاریخچه اینترنت با یکدیگر صحبت کنیم. نسل اول اینترنت که از آن به عنوان وب 1 یاد می‌شود، واقعا ساده بود. در وب 1 خبری از شبکه‌های اجتماعی، سایت‌ها و موتورهای جستجو نبود و هیچ کسی صرفا با ارسال پست در اینترنت نمی‌توانست مشهور شود یا درآمدی را کسب کند.

به علاوه، اتصال به اینترنت و طراحی سایت‌ها، مدیریت و همچنین میزبانی آنها هم بسیار دشوار بود و مردم صرفا فقط به چند سایت یا چت‌روم برای تعامل با یکدیگر دسترسی داشتند.

وب 2 با تغییر بسیاری از معادلات، شکل جدیدی از اتصال به اینترنت، ارتباط با دیگران و ایجاد محتواهای آنلاین برای مخاطبان را برای همه مردم به ارمغان آورد. بخش قابل توجهی از محتوای اینترنتی را حالا می‌توان در پلتفرم‌های مختلفی مانند فیسبوک، یوتیوب و پاترئون و… مشاهده نمود.

به لطف راه‌اندازی و رشد کمپانی‌هایی مانند گوددی و وردپرس نیز حالا هزینه‌های راه‌اندازی سایت و میزبانی آن تا حد قابل توجهی کاهش یافته  است. یکی از بزرگترین ایرادهای وب 2 این است که اگر یکی از این پلتفرم‌ها از دسترس خارج شوند، کاربران دیگر نمی‌توانند به اطلاعات خودشان دسترسی داشته یا با دیگران در ارتباط باشند.

حتی این امکان هم وجود دارد که این شرکت‌ها از اطلاعات کاربران سوء استفاده نمایند و حتی آنها را به دیگر شرکت‌ها بفروشند. متا (فیسبوک سابق) یکی از همین شرکت‌هاست که طی سال‌های اخیر بارها مورد اتهام مراجع قضایی دولت آمریکا بابت فروش اطلاعات کاربران قرار گرفته است.

وب 3 چیست؟

وب 3 اما با ایجاد «اینترنت غیر متمرکز» قصد دارد تمام مشکلاتی که وب 1 و وب 2 داشتند را از بین برده و در عین حال، از امنیت و حریم خصوصی کاربران نیز به شدت محافظت کند. به صورت کلی، ناشناس ماندن و غیر متمرکز بودن اینترنت، چیزهایی هستند که اغلب مردم واقعا به دنبال آن می باشند و به همین دلیل هم هست که بسیاری از آنها معمولا به دنبال جایگزینی برای گوگل، فیسبوک و اپل و محصولات آن‌ها می‌گردند.

در وب 2، ما با صفحات دوبعدی اینترنت روبه‌رو هستیم و برای باز کردن بخش‌های مختلف لازم است روی گزینه‌های مختلف کلیک کنیم. وب 3 اما یک فضای سه‌بعدی را ایجاد کرده و با بردن مردم به دنیایی مجازی، به تعامل مستقیم و هرچه بیشتر کاربران خود نیز کمک خواهد کرد.

مورد دیگری که اهمیت وب 3 را افزایش می‌دهد، بهره‌گیری آن از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌ها می باشد؛ در نتیجه، کاربران به واسطه داشتن اینترنتی هوشمندتر می‌توانند تجربه بهتری از کار با اینترنت را داشته باشند. همچنین، ترکیب Web3 با واقعیت مجازی، مرز میان دنیای واقعی و مجازی را تا حد زیادی از بین خواهد برد.

وب 3 چگونه کار می کند؟

همانند بسیاری از سیستم‌های اینترنتی، وب 3 بر اساس آخرین تکنولوژی بلاک چین طراحی شده است. بر این اساس، هر دستگاهی در شبکه، بخش کوچکی از محاسبات و ارتباطات شبکه را مدیریت کرده و باعث ایجاد یک شبکه آنلاین بدون سرور به صورت نظیر به نظیر یا فرد به فرد می‌شود. این البته یک موضوع غیر عملی نیست و پیش‌تر نمونه چنین چیزی را در اعتراضات هنگ‌کنگ هم دیده بودیم.

کاربران حتی می‌توانند از ارتباطات فرد به فرد برای غیر متمرکز کردن محتوای اینترنتی نیز استفاده نمایند. در این سیستم، به جای اینکه همه به یک سرور و جایی که وب‌سایت‌ها میزبانی می‌شوند، متصل باشند، کامپیوترهای کاربران بخش کوچکی از هر داده را روی خود ذخیره خواهد کرد.

این دقیقا مشابه سیستمی است که بیت تورنت نیز از آن استفاده می‌کند و پیش‌تر هم در برخی از مرورگرها از این تکنولوژی استفاده شده است. اگر این ساختار در مقیاس جهانی شکل بگیرد، عملا دیگر نیازی به سرورهای متمرکز نخواهیم داشت.

مزایای وب ۳

با وجود اینکه نمی‌توان با قطعیت از مزایای وب ۳ صحبت کرد اما حضور وب ۳ مزایایی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. حریم خصوصی با اینترنت غیرمتمرکز حفظ می شود…

غیر متمرکز شدن اینترنت و افزایش امنیت در حریم خصوصی کاربران با حذف واسطه‌ها از مهم‌ترین مزایای Web3 به شمار می آید و کاربران می‌توانند بدون اتکا به شرکت‌هایی مانند فیسبوک، به تبادل اطلاعات با یکدیگر بپردازند. این یعنی مردم دیگر در مورد اینکه کسی هست که دائما گفتگو و ارتباطات آن‌ها را زیر نظر دارد،  به هیچ وجه نگران نخواهند بود.

استفاده از فناوری بلاک چین باعث می‌شود که کاربران، خودشان بتوانند هویت خود را تایید کنند و این یعنی دسترسی افراد مختلف به اطلاعات حساس‌تر هم کمتر خواهد شد.

2. شانس هک شدن اطلاعات کاهش پیدا می کند…

نسل سوم اینترنت، هک کردن اطلاعات را هم بسیار سخت‌تر خواهد کرد چرا که بلاک چین، اطلاعات را روی یک شبکه بسیار گسترده‌تر پخش می‌کند و هکرها برای نفوذ به آن باید حداقل 51 درصد از تمام کامپیوترهای موجود در آن شبکه را هک کنند! چنین چیزی در عمل بسیار سخت است چرا که نفوذ به سیستم‌های مختلف در این مقیاس بالا نیازمند هزینه، سخت‌افزار و انرژی فراوان خواهد بود.

گزارشی که مدتی پیش توسط “Entrepreneur” منتشر شد، نشان می‌داد که هزینه نگهداری اطلاعات کاربران، چیزی در حدود 3 تریلیون دلار در سال می باشد و وجود یک رخنه امنیتی در دیتاسنترها باعث نشت اطلاعات میلیون‌ها کاربر می‌شود.

Web3 عملکردی کاملا متفاوت دارد و به جای نگهداری اطلاعات در فقط یک بخش بزرگ، آن را به صورت غیر متمرکز روی بخش‌های کوچک‌تر ذخیره می‌کند؛ در این صورت، با پیدا شدن یک رخنه امنیتی در یک شرکت، شانس نشت اطلاعات کاربران نیز کاهش پیدا خواهد کرد.

3. وب 3 باعث ایجاد شفافیت در عملکرد اپلیکیشن ها می شود…

وب 3 همچنین اینترنت را به جایی  بسیار شفاف‌تر از قبل تبدیل کرده است و اطمینان کاربران به استفاده از اینترنت را افزایش می‌دهد. جدای از اینکه داده‌های ثبت‌شده در بلاک چین را نمی‌توان تغییر داد، تاریخچه این اطلاعات می‌توانند در دسترس همه افراد باشند. در نتیجه، زمانی که اپلیکیشن‌های مبتنی بر اینترنت با این فناوری کار می‌کنند، کاربران به صورتی شفاف می‌توانند ببینند که این اپلیکیشن‌ها چگونه از اطلاعات آن‌ها استفاده می‌کنند.

معایب و چالش های وب ۳

اگرچه وب 3 بسیار جذاب می باشد اما چالش‌هایی هم دارد که فراگیری آن را به تعویق می‌اندازد. در ادامه، برخی از این موارد را به صورت اجمالی بیان می‌کنیم:

1. هزینه های بالا برای کدنویسی و توسعه اپلیکیشن ها…

هزینه‌های بالا برای کدنویسی مانع حضور سریع‌تر و پررنگ‌تر بسیاری از اپلیکیشن‌های موفق در دنیای سازگار با وب 3 خواهند شد. این شرکت‌ها همچنین برای توسعه نرم‌افزارهای خود باید کارهای سنگین‌تر، پیچیده‌تر و بیشتری را انجام دهند تا اپلیکیشن نهایی، سازگاری کامل را داشته باشد و به‌درستی اجرا شود. فقدان این ویژگی در اغلب مرورگرهای مدرن و محبوب نیز تا حد زیادی مانع استفاده اکثر مردم از نسل سوم اینترنت می‌شود.

2. قانون گذاری سخت تر اینترنت

قانون‌گذاری در فضایی غیر متمرکز با دشواری‌های بسیار بیشتری برای نهادها و دولت‌های گوناگون می‌تواند همراه باشد چرا که آنها نظارتی روی اطلاعات ندارند. همراه کردن مردم در تبعیت از قانون، آن هم در فضایی که هیچ کنترلی روی آن نیست، نظارت نهادهای مرتبط و مدیریت اینترنت را بسیار دشوار می‌کند.

3. افزایش جرایم سایبری و سو استفاده های اینترنتی…

وقتی دست دولت برای قانون‌گذاری کاملا بسته باشد، شانس سوء استفاده‌های اینترنتی نیز بیشتر خواهد شد. این در حالی‌ست که همین حالا هم بسیاری از افراد از کلاهبرداری‌های متعدد در حوزه متاورس و ارزهای دیجیتال خبر می‌دهند.

4. استفاده بیشتر مردم از اینترنت…

اگرچه ارتباط ایمن و سریع در عین حفظ حریم خصوصی کاربران را می‌توان از نقات قوت این فناوری معرفی کرد، اما وب 3 یک مشکل بزرگ هم دارد و آن، استفاده بیشتر مردم از اینترنت و دنیای مجازی می باشد. Web3 در واقع زندگی بسیاری از مردم را متحول می‌کند و ترکیب آن با چیزی مانند متاورس حتی می‌تواند اعتیادآور هم باشد.

5. عدم سازگاری دستگاه های قدیمی با وب 3…

با توجه به پیچیدگی‌های این تکنولوژی و همچنین بالا بودن هزینه توسعه نرم‌افزاری، ابزارها و گجت‌های کمتری می‌توانند از مزایای Web3 برخوردار شوند؛ اتفاقی که سرعت فراگیری وب 3 را تا حد قابل توجهی کند می‌کند. در این شرایط، افراد مبتدی یا با توان مالی پایین نیز دیرتر می‌توانند با تکنولوژی روز همراه شوند.

6. احتمال کنترل دوباره اینترنت توسط شرکت های بزرگ…

مدیر ارشد اجرایی توییتر یعنی جک دورسی می‌گوید به خاطر قیمت و هزینه بالای دارایی‌ها در جهان مجازی، نهادها و شرکت‌های مالی بزرگتر می‌توانند کنترل آن‌ها را به جای مردم به دست گیرند؛ اتفاقی که در نهایت باز هم به متمرکز شدن اطلاعات منتهی خواهد شد.

مقایسه وب ۲ و وب ۳

جدای از سرعت، مهم‌ترین وجه تمایز میان وب 3 و وب 2 را می‌توان شکل اینترنت و چگونگی انجام کارها در آن معرفی نمود. در وب 2، داده‌ها به صورت متمرکز و در اختیار پلتفرم‌ها، شرکت‌ها و نهادهای متفاوت قرار دارد و این شرکت‌ها هر وقت بخواهند، می‌توانند از این اطلاعات استفاده کنند.

نمونه چنین چیزی را قبل تر در فروش تبلیغات بر اساس اطلاعات شخصی کاربران توسط پلتفرم‌های مختلف تجربه کرده‌ایم. این در حالی‌ست که در وب 3، داده‌ها «غیر متمرکز» است و هیچ فردی کنترلی روی آنها ندارد و بدون اجازه کاربران نمی‌توان اطلاعات شخصی آنها را در اختیار کسی قرار داد.

غیر متمرکز بودن اینترنت در Web3، یک مزیت دیگر هم در مقایسه با وب 2 دارد:  آن هم اینکه دیگر مثل قبل، اگر سرورهای یک شرکت از دسترس خارج شوند، کل شبکه غیر فعال نخواهد شد چرا که اطلاعات به صورت غیر متمرکز و به وسیله هزاران کامپیوتر مختلف پشتیبانی و نمایش داده می‌شود.

کاهش محدودیت‌ها و آزادی بیشتر در اینترنت، مورد دیگری‌ می باشد که دست کاربران برای انجام بسیاری از کارها را باز می‌گذارد. مثلا در وب 3، دیگر خبری از قوانین رگولاتوری و نهادهای گوناگون برای ممانعت از پرداخت برای برخی کارها نخواهد بود.

اگر بخواهیم در مورد شبکه‌های اجتماعی مثالی بزنیم، توییتر نمی‌تواند هیچ‌یک از حساب‌های کاربری یا پست‌ها را سانسور کند چرا که کنترلی روی داده‌ها ندارد و همواره، همه کاربران می‌توانند به همه اطلاعات دسترسی داشته باشند.

مردم تاثیر وب 3 را در بازی‌های رایانه‌ای هم می‌توانند مشاهده کنند؛ جایی که تمام دارایی‌ها و آیتم‌های داخل بازی‌ها در قالب NFT، به خود آنها تعلق خواهد داشت. این یعنی آن‌ها می‌توانند با خرید و فروش دارایی‌های متفاوت در بازی‌ها، کسب درآمد کرده یا حتی آن‌ها را به دیگر شبکه‌های بلاک چین منتقل کنند.

همین حالا هم در برخی بازی‌ها مانند Axie Infinity، مدل‌های تازه‌ای مانند «بازی برای درآمدزایی» ارائه شده است که در آن، افراد در ازای بازی کردن پول دریافت می‌کنند.

رابطه متاورس و وب ۳

حالا که با وب 3 آشنا شده ایم، بهتر است به یک پرسش بسیار مهم نیز پاسخ دهیم: چه رابطه‌ای میان متاورس و نسل سوم اینترنت وجود دارد؟ همان‌طور که قبل تر هم گفتیم، وب 2 نوعی از اینترنت متمرکز است که کمپانی‌های مختلف مانند فیسبوک به واسطه پلتفرم‌هایی که دارند، آن‌ها را مدیریت می‌کنند.

متاورس دنیایی سه‌بعدی و متشکل از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی می باشد که فیسبوک روی آن کار می‌کند و 10 هزار نفر را هم برای توسعه آن استخدام نموده است. هرچند، اینجا یک مسئله بسیار مهم دیگر وجود دارد: داده‌ها روی سرورها و پلتفرم‌های این شرکت به صورت متمرکز ثبت می‌شوند و این یعنی کاربران هیچ مالکیت و کنترلی روی محتوای دیجیتالی خود در متاورس ندارند.

در حقیقت شرکتی مانند فیسبوک، علاوه بر ارائه‌کننده این فناوری، تصمیم‌گیرنده و حتی مالک تمام داده‌های کاربران نیز خواهد بود.

در حال حاضر، شرکت‌های دیگر نیز در حال ورود به دنیای متاورس می باشند و به همین جهت، حفظ حریم خصوصی و مالکیت کاربران، مهم‌ترین اولویت می باشد و Web3 با توانایی ایجاد شبکه غیر متمرکز می‌تواند بهترین راهکار برای حفظ حریم خصوصی افراد باشد.

در این میان باید به ایجاد ارتباط میان جهان‌های مجازی دیگر و نوع اینترنتی که می‌خواهیم استفاده کنیم حتما توجه داشته باشیم چرا که هدف متاورس، ترکیب دنیای فیزیکی با جهان مجازی می باشد. برای رفع چالش‌های موجود در این مسیر، احتمالا به یک زنجیره عمومی متن‌باز نیاز می باشد تا کاربران بدون هیچ مشکلی بتوانند دارایی‌های خود را به راحتی میان جهان های مجازی جابجا کنند و انتقال دهند.

آینده روشنی پیش روی وب 3 قرار گرفته است!

علی‌رغم تمام مشکلات و موانعی که بر سر راه نسل سوم اینترنت است، هدف اصلی وب 3 را می‌توان بهبود حریم خصوصی کاربران بیان نمود. اینکه چقدر طول می‌کشد وب 3 را در زندگی روزمره خود ببینیم هنوز کاملا مشخص نیست و این فناوری  هنوز در مراحل اولیه توسعه به سر می‌برد.

با این حال، این تکنولوژی به اندازه‌ای پتانسیل دارد که اگر به‌درستی پیاده‌سازی شود، مفهوم اینترنت و امنیت سایبری را  کاملا متحول خواهد کرد. از آنجایی که وب 3 بر پایه بلاک چین کار می‌کند، دنیای ارزهای دیجیتال و شیوه معامله در آنها نیز تا حد زیادی می‌تواند دست‌خوش تغییر شود. امیدواریم این مقاله برای شما مفید باشد. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما در زیر همین مقاله درمیان بگذارید.